Đã đến lúc các cơ sở giáo dục đại học phải đổi mới mạnh mẽ tư duy chiến lược và hành động.

Sáng 14.6, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội nghị triển khai các Đề án về phát triển nguồn nhân lực và hợp tác “3 Nhà”: Nhà nước – Nhà trường – Nhà doanh nghiệp.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Văn Phúc cho rằng, mô hình "3 Nhà" sẽ phát huy sức mạnh tổng hợp, huy động và khai thác có hiệu quả các nguồn lực, gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo, nghiên cứu khoa học với thị trường lao động và nền kinh tế, đáp ứng một cách tốt nhất nguồn nhân lực chất lượng cao, phát triển khoa học công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Đây cũng là điều kiện tiên quyết để Việt Nam xây dựng được các trung tâm đổi mới sáng tạo liên ngành, các cụm liên kết công nghiệp – học thuật, từng bước hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia.

PGS.TS Phạm Bảo Sơn, Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội khẳng định, mô hình “3 Nhà” không chỉ thúc đẩy đào tạo sát nhu cầu thị trường, mà còn khơi dòng đầu tư ngoài ngân sách vào nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ (R&D).

Riêng Đại học Quốc gia Hà Nội, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025 đã triển khai hơn 50 dự án với doanh nghiệp và đối tác quốc tế, nhiều dự án có vốn tài trợ hàng chục tỉ đồng.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhìn nhận, rào cản lớn nhất hiện nay không nằm ở ý tưởng, mà ở cơ chế. Các trường vẫn “bị bó” bởi thủ tục hành chính, định mức tài chính cứng nhắc và quy định sở hữu trí tuệ chưa rõ ràng.

Do đó, đại diện Đại học Bách khoa Hà Nội đề xuất chuyển hẳn từ “đối ứng” sang “đặt hàng”: Doanh nghiệp ra đề bài, tài trợ chính; trường đại học cung cấp giải pháp công nghệ như một “nhà thầu R&D” chuyên nghiệp, có cam kết đầu ra.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ GDĐT Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết phải chuyển đổi tư duy phát triển giáo dục đại học, trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

“Đã đến lúc các cơ sở giáo dục đại học phải đổi mới mạnh mẽ tư duy chiến lược và hành động, chuyển từ số lượng sang chất lượng, đặc biệt hướng tới chất lượng. Nâng cao vai trò và vị thế của các cơ sở giáo dục đại học trong các hoạt động nghiên cứu, đổi mới sáng tạo” - Thứ trưởng yêu cầu.

Thứ trưởng khẳng định, các trường đại học không chỉ là nơi đào tạo, mà còn là lực lượng nòng cốt trong nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Nếu không có đội ngũ nhân lực chất lượng cao, không thể phát triển khoa học công nghệ một cách đột phá. Vì vậy, các cơ sở giáo dục cần xác định lại sứ mạng, lấy việc đào tạo gắn với nghiên cứu, đổi mới sáng tạo làm định hướng xuyên suốt.

“Hiện cả nước có trên 300 đơn vị đào tạo đại học với khoảng 2,4 triệu người học. Tuy nhiên, tỉ lệ đào tạo sau đại học còn thấp, đặc biệt ở lĩnh vực STEM. Số lượng trường nhiều, nhưng số có năng lực thực sự về khoa học công nghệ và đào tạo chất lượng cao còn hạn chế” - Thứ trưởng đánh giá.

Để nâng cao vị thế đại học Việt Nam, Thứ trưởng chỉ rõ, cần phải hành động nhanh hơn, khẩn trương hơn, quyết liệt hơn và tích cực hơn.

"Các đề án quy hoạch được phê duyệt, nếu không biến thành hành động hết sức cụ thể và triển khai nhanh, mạnh mẽ thì chúng ta sẽ mất cơ hội”, Thứ trưởng yêu cầu.

Để thực thi hiệu quả, Thứ trưởng đề xuất 5 nhiệm vụ, trong đó có đề xuất xây dựng Hội đồng Quốc gia về đại học – doanh nghiệp, kết nối chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp trong đào tạo nhân lực, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, góp phần giải quyết các bài toán lớn của đất nước.

https://laodong.vn/giao-duc/thu-truong-bo-gddt-giao-duc-dai-hoc-phai-chuyen-minh-1523700.ldo

Vân Trang (báo lao động)