Một thế kỷ báo chí cách mạng Việt Nam đã ghi dấu những trang vàng trong quá trình thực hiện khát vọng của dân tộc. Báo chí của tổ chức công đoàn vinh dự có 96 năm góp phần vào dòng chảy lớn của cả dân tộc.

Báo chí công đoàn là sự sáng tạo trong phát triển phong trào công nhân Việt Nam

Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của báo chí, nhà cách mạng, đồng chí Nguyễn Đức Cảnh đã sử dụng nhuần nhuyễn báo chí, nhất là báo chí Công hội Đỏ trong tuyên truyền, vận động công nhân đoàn kết đấu tranh giai cấp; trong bồi đắp lý luận và làm phong phú hơn thực tiễn hoạt động công hội; kết nối với phong trào công nhân quốc tế; làm vũ khí chiến đấu sắc bén trên lĩnh vực tư tưởng.

Ngày 14.8.1929, đồng chí Nguyễn Đức Cảnh cho ra đời tờ báo mang tên Lao Động. Trong 4 số báo đầu tiên, báo kêu gọi công nhân, lao động các nhà máy, xí nghiệp, hầm mỏ, đồn điền tham gia tổ chức Công hội, đoàn kết đấu tranh chống bọn tư bản - đế quốc; truyền bá về đường lối cách mạng vận động, về vai trò - sứ mệnh lịch sử của công nhân, thợ thuyền trong công cuộc cứu nước; phê phán những luận điểm sai lầm của tổ chức Việt Nam Quốc dân Đảng về lực lượng cứu nước; chỉ rõ trách nhiệm và con đường giải phóng giai cấp công nhân là “tự mình” và “vào công hội”: “Anh chị em lao động muốn được giải phóng phải tự mình làm lấy” và: “Hỡi các anh em thợ thuyền muốn đòi lại các quyền lợi của mình phải vào công hội”.

Chính sức hút mạnh mẽ này và bằng nhiều con đường, cách thức giao nhận khác nhau, Báo Lao Động đã có mặt ở các thành phố, các trung tâm công nghiệp, nhiều nhà máy, hầm mỏ, đồn điền ở những địa bàn chính trị - kinh tế quan trọng như Hà Nội, Sài Gòn, Hải Phòng, Vinh - Bến Thủy, Quảng Ninh, góp phần cổ vũ, thúc đẩy phong trào đấu tranh của công nhân cả nước.

Không những thế, Báo Lao Động còn được gửi sang Pháp, Trung Quốc, Liên Xô như một sự minh chứng về sự xuất hiện tổ chức Tổng Công hội Đỏ ở Đông Dương theo xu hướng tổ chức Quốc tế Công hội Đỏ; như là sự khẳng định mối liên hệ về tư tưởng, tổ chức giữa phong trào công nhân, Công hội Đỏ Đông Dương với phong trào công nhân, Công hội Đỏ Quốc tế.

Ngày 28.7.1929, Đại hội đại biểu lần thứ nhất của Tổng Công hội Bắc Kỳ ra nghị quyết xuất bản một tờ tạp chí để làm cơ quan huấn luyện cho hội viên. Công hội Đỏ là một trong những tạp chí lý luận đầu tiên của Báo chí Cách mạng Việt Nam. Việc quyết định thành lập Tạp chí Công hội Đỏ mà cho đến nay dù chỉ còn lưu trữ được 2 số đầu tiên có ý nghĩa rất đặc biệt, có thể xem đây là một trong những tờ tạp chí có tính chất nghiên cứu lý luận đầu tiên trong lịch sử Báo chí Cách mạng Việt Nam.

Báo Lao Động xuất hiện, đã nhanh chóng lan tỏa, trở thành điểm tựa trong phong trào đấu tranh của công nhân, là sự sáng tạo về phương thức hoạt động của Tổng Công hội Đỏ Bắc Kỳ, làm cho Công hội Đỏ thật sự hấp dẫn đối với công nhân. Tạp chí Công hội Đỏ ra đời, có nhiệm vụ đào tạo, nâng cao nhận thức, trình độ lý luận cho đội ngũ cán bộ, phản ánh sự chuẩn bị toàn diện và tầm nhìn phát triển dài hạn, bền vững của tổ chức Công hội Đỏ Bắc Kỳ do đồng chí Nguyễn Đức Cảnh sáng lập.

Phản ánh sinh động tinh thần “cảm tử” của công nhân khi Tổ quốc cần

Ở những thời điểm mang tính bước ngoặt, bản chất của giai cấp công nhân được thể hiện rất sinh động và tổ chức Công đoàn luôn sát cánh cùng công nhân. Đêm 22 rạng ngày 23.9.1945, thực dân Pháp dựa vào quân Anh tiến hành đánh chiếm các cơ quan đầu não của chính quyền cách mạng ở Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam lần thứ hai. Trong thời gian này, việc bao vây Sài Gòn - Chợ Lớn để chặn bước tiến quân của Pháp do các đội vũ trang của công nhân, mặc dù vũ khí rất thô sơ và sự lãnh đạo phần lớn là đảng viên Đảng Cộng sản và cán bộ Tổng Công đoàn Nam Bộ đảm nhiệm.

Ngay từ những ngày đầu kháng chiến, Tổng Công đoàn Nam Bộ rất chú trọng đến công tác tuyên truyền vận động. Đồng chí Lý Chính Thắng - Tổng Thư ký Tổng Công đoàn Nam Bộ cho ra tờ báo Công đoàn (ngày 9.10.1945, số báo Công đoàn đầu tiên ra đời, ban biên tập có 3 người, nhà in đặt ở bìa rừng cao su Thủ Đức). Mỗi kỳ báo Công đoàn xuất bản từ 5.000 - 6.000 bản, ba ngày một kỳ. Phát hành được 5 số thì chuyển tờ báo về căn cứ An Phú Đông (Gò Vấp) và đổi tên thành tờ Cảm tử. Báo Cảm tử, mỗi tháng ra được 6 đến 7 kỳ, mỗi kỳ khoảng 4.000 số, chủ yếu là để lưu hành trong nội thành.

Báo Cảm tử đã đảm nhận nhiệm vụ hướng dẫn thông tin; động viên giai cấp công nhân và nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn chống giặc cứu nước; đồng thời, chống lại một cách sắc bén các luận điệu phản động của báo Phục Hưng, Tương Lai, Tiếng Gọi mà sau khi chiếm đóng thành phố, thực dân Pháp cho xuất bản công khai ở Sài Gòn. Mặc dù bị giặc 2 lần đập phá nhà in, nhiều chiến sĩ giao liên, phát hành báo ngã xuống trên các ngả đường ra vào thành phố, nhưng tờ báo Cảm tử vẫn bền bỉ xuất bản và lưu hành. Tờ báo Cảm tử còn được gửi qua các nước Anh, Pháp, Mỹ, mỗi nơi một kỳ 10 bản để giới thiệu tinh thần anh dũng của nhân dân ta. Mỗi tháng, tiền bán báo được trên 130.000 đồng, số tiền này được dùng vào việc nuôi các đơn vị vũ trang công đoàn.

Kế thừa báo Cảm tử, trong 6 tháng cuối năm 1965, báo Công nhân bằng 2 thứ tiếng (tiếng Việt và tiếng Hoa), nửa tháng ra một kỳ, mỗi kỳ có 1.500 - 2.000 bản. Tiếp theo là báo Công nhân Giải phóng và sau này là báo Người Lao Động, đều do tổ chức Công đoàn sáng lập. Báo chí Công đoàn không chỉ là tiếng nói mà còn là tấm lòng của tổ chức Công đoàn luôn song hành với người lao động.

Dũng cảm bảo vệ “lợi quyền” của công nhân

Trong nền kinh tế nhiều thành phần, đảm bảo thực thi quyền lợi hợp pháp theo quy định Nhà nước không phải là điều dễ dàng, thì những “lợi quyền” có được từ thương lượng lại càng khó khăn hơn. Báo chí công đoàn, nhất là Báo Lao Động, đã chọn mục tiêu là tờ báo số 1 trong bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động và kiên trì thực hiện trong nhiều thập kỷ qua.

Đó là sự đồng hành trong quá trình bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động. Nhiều cán bộ công đoàn các cấp như ấm lòng hơn khi có Báo Lao Động luôn sát cánh trên mặt trận nóng bỏng, có lúc rất gay gắt này.

Để ghi nhận vị trí xứng đáng của người lao động trong quá trình sản xuất, kinh doanh, phát triển bền vững nguồn nhân lực chất lượng, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ và trách nhiệm với Nhà nước như là văn hóa của doanh nghiệp, Báo Lao Động đã khởi xướng và đề xuất Bảng xếp hạng, Giải thưởng Doanh nghiệp vì Người lao động. Sự tham gia tích cực của doanh nghiệp, sự hài lòng của nhiều người lao động như là minh chứng về sự đồng hành vì mục tiêu chung của các chủ thể trong quan hệ lao động. Đây là giải pháp cần thiết để góp phần vào sự tiến bộ xã hội.

Như vậy, báo chí công đoàn không chỉ làm nhiệm vụ thông tin mà còn trực tiếp thực hiện có trách nhiệm một trong những mong muốn quan trọng nhất của người lao động, xứng đáng là người bạn trung thành của người lao động.

Cần làm tốt hơn nữa điểm tựa trong quá trình chuyển đổi của tổ chức công đoàn

Hoạt động công đoàn phải luôn đổi mới để thích ứng với sự phát triển xã hội. Trong quá trình này, Báo Lao Động, Tạp chí Lao Động - Công đoàn (tiền thân là Tạp chí Công hội Đỏ) có những đóng góp rất đáng trân trọng. Báo Lao Động đặt nền móng cho “Tết Sum vầy” lan rộng cả nước trong những năm đầu tiên; tích cực đào tạo nghiệp vụ báo chí cho đội ngũ cán bộ công đoàn tỉnh, thành phố, công đoàn ngành trung ương khi có chủ trương nâng cấp trang web công đoàn... Tạp chí Lao Động - Công đoàn tiến hành cuộc vận động “Nét đẹp công đoàn” để lan tỏa những việc làm công đoàn có ý nghĩa sâu sắc; phối hợp với một số công đoàn khu công nghiệp xây dựng hệ thống fanpage phục vụ truyền thông công đoàn để tăng cường kết nối giữa công đoàn cơ sở và đoàn viên, người lao động.

Yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay là công đoàn cấp trung ương, cấp tỉnh và ngành sâu sát hơn nữa đoàn viên, tập trung nâng cao chất lượng toàn diện công đoàn cơ sở; giải quyết hiệu quả “ba không” của công đoàn cơ sở: Không văn phòng lưu giữ tài liệu công đoàn, không đào tạo kịp thời nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ công đoàn, không có nhiều thông tin cấp thiết để định hướng cho đoàn viên, người lao động. Vì thế, báo chí công đoàn vừa phải tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được, vừa phải nêu cao trách nhiệm với tổ chức Công đoàn, với đoàn viên, người lao động.

Sự phong phú, tính thiết thực, sức sống của tổ chức Công đoàn chủ yếu là ở cơ sở. Ngược lại, Công đoàn cơ sở cũng rất cần kinh nghiệm thực tiễn từ những đơn vị làm tốt. Vì thế, báo chí công đoàn cần thật sự là diễn đàn của hoạt động công đoàn ở cơ sở, tổng hợp thông tin cần và giới thiệu thuyết phục về kinh nghiệm thành công. Đồng thời, lý giải tường tận việc làm của công đoàn, gợi mở những việc mà công đoàn cần thực hiện để nâng cao tính đồng loạt trong hoạt động công đoàn, mang lại nhiều quyền lợi hơn cho đoàn viên, người lao động.

Khắc họa nhân tố mới trong cán bộ công đoàn, hình ảnh đoàn viên công đoàn xuất sắc. Trước những yêu cầu mới, giải pháp quan trọng là xây dựng hình ảnh đẹp của cán bộ công đoàn và đoàn viên công đoàn xuất sắc. Những con người này là sản phẩm đổi mới của tổ chức Công đoàn. Điều rất quan trọng là báo chí công đoàn cần làm tốt nhiệm vụ chủ động phát hiện, giới thiệu kịp thời, sâu sắc các nhân tố mới, giải pháp hiệu quả cao trong các lĩnh vực khó, nhất là sự lan tỏa trong thực tiễn về những việc làm này, chứng tỏ công đoàn là một trong những mảnh đất đào luyện những con người mới.

Làm sâu sắc tính thiết thực, hiệu quả các chủ trương đột phá trong hoạt động công đoàn. Báo chí công đoàn cần là người thẩm thấu trước hết tinh thần này và từ sự thẩm thấu ấy, sáng tạo truyền đi tinh thần mới, góp phần chấn chỉnh các nhận thức chưa đầy đủ, đồng thời thu nhận, phân tích, báo cáo những việc chưa phù hợp thực tiễn để điều chỉnh kịp thời.

Báo chí công đoàn cần là điểm tựa về thông tin cho công nhân. Trong điều kiện có nhiều thông tin đa chiều, thậm chí thông tin xấu độc, thông tin gây nhầm lẫn..., báo chí công đoàn cần trở thành kênh thông tin chuẩn xác, là điểm tựa cho đoàn viên, người lao động lựa chọn đối chứng, góp phần làm lành mạnh thị trường thông tin, giảm thiểu thiệt hại cho đoàn viên, người lao động.

Trong một thế kỷ qua, báo chí công đoàn dù có lúc thăng trầm, nhưng vừa như một dòng chảy riêng có, mang đầy đủ đặc trưng của tổ chức Công đoàn, vừa góp phần làm phong phú Báo chí Cách mạng Việt Nam. Chính điều này đã sản sinh nhiều thế hệ phóng viên như là những cán bộ công đoàn cầm bút biến ngòi bút thành vũ khí chiến đấu, làm sinh động tổ chức Công đoàn Việt Nam. Báo chí công đoàn tiếp tục sứ mệnh bảo vệ “lợi quyền” của công nhân, người lao động nghèo, là cánh tay nối dài của tổ chức Công đoàn và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

https://laodong.vn/cong-doan/mot-dong-chay-thong-tin-rieng-co-1526541.ldo

Trần Thanh Hải - nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Tổng LĐLĐVN