Theo Lịch sử phong trào công nhân và công đoàn Hải Phòng (Lịch sử Đảng bộ TP Hải Phòng), đội ngũ công nhân Hải Phòng hình thành từ rất sớm, gắn liền quá trình đô thị hóa, xây dựng bến cảng và đầu tư tư bản của thực dân Pháp. Hải Phòng trở thành một trong những "cái nôi" ra đời của giai cấp công nhân Việt Nam.

Thế hệ đầu công nhân Cảng Hải Phòng hình thành từ năm 1874 khi thực dân Pháp bắt đầu xây dựng những bến cảng đầu tiên ở Hải Phòng. Cảng Hải Phòng khi ấy còn được gọi là Bến Sáu kho.

Tháng 6.1929, "Đông Dương Cộng sản Đảng" chính thức được thành lập. Ngay sau đó, đảng bộ Đông Dương Cộng sản Đảng Hải Phòng được thành lập. Tháng 8.1929, Ban Chấp ủy lâm thời của Đảng bộ Hải Phòng được cấp trên chỉ định do đồng chí Nguyễn Đức Cảnh làm Bí thư.

Ngày 24.11.1929 công nhân Bến Sáu Kho đoàn kết đấu tranh đòi bọn chủ Cảng phải tăng lương và đảm bảo nước uống. Cuộc đấu tranh đã ghi mốc son chói lọi vào lịch sử vẻ vang của đội ngũ công nhân Cảng Hải Phòng và được quyết định chọn là Ngày hội truyền thống đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và đội ngũ công nhân Cảng.

Ghi nhớ sự kiện lịch sử này, Cảng Hải Phòng cho xây dựng Tượng đài Công nhân Cảng đặt trong khuôn viên Cảng Hoàng Diệu - bến cảng đầu tiên của thành phố. Tượng đài được xây dựng trên khuôn viên 1.300 m2, chiều cao tượng đài 10,4 m, trong đó, phần tượng cao 5,3 m, được đúc bằng đồng khối, nặng 23 tấn. Cùng với tượng là bức phù điêu phủ kẽm, diện tích 76 m2, thể hiện quá trình đấu tranh bảo vệ và xây dựng Cảng, là trang lịch sử truyền thống từ ngày 24.11.1929 – Ngày truyền thống công nhân Cảng Hải Phòng. Công trình được khánh thành ngày 1.1.2005, trở thành biểu tượng của truyền thống đoàn kết, kiên cường, sáng tạo của các thế hệ công nhân Cảng Hải Phòng cho đến nay.

Cùng với công nhân Cảng, công nhân xi măng Hải Phòng cũng ra đời từ cuối năm 1899, khi nhà máy xi măng lớn đầu tiên ở Việt Nam và Đông Dương được khởi công xây dựng. Đội ngũ công nhân Xi măng Hải Phòng trở thành lực lượng đáng kể tham gia vào quá trình hình thành và phát triển của giai cấp công nhân Việt Nam. Nơi đây từng là quê hương của phong trào xây dựng tổ đội lao động XHCN, tiêu biểu là con chim đầu đàn tổ đá nhỏ Ca-A, là nơi thử thách, rèn luyện, xây dựng đội ngũ công nhân, cái nôi của ngành công nghiệp xi măng cả nước.

Tại Hải Phòng, Bảo tàng Xi măng Việt Nam được khánh thành năm 2019, đúng dịp kỷ niệm 120 năm ngày ra đời của ngành xi măng Việt Nam. Bảo tàng hiện trưng bày các tư liệu, hiện vật trong quá trình xây dựng và phát triển của ngành xi măng Việt Nam từ thời kỳ Pháp thuộc (1899-1955) - thời kỳ người công nhân xi măng làm nô lệ, làm thuê cho giới tư bản đến thời kỳ 1955-2019 - thời kỳ giành chủ quyền, công nhân làm chủ nhà máy, xây dựng chủ nghĩa xã hội, công nhân xi măng tham gia sự nghiệp đổi mới đất nước.

Gần Bảo tàng Xi măng là bức tượng tạc nguyên mẫu công nhân Nguyễn Duy Chỉ (1931-2004) - công nhân xe cày thuộc phân xưởng nghiền tháo. Bức tượng khắc hoạ nam công nhân dáng đứng tự tại, trên bệ khắc dòng chữ "Hãy sản xuất nhiều xi măng cho Tổ quốc" là lời Chủ tịch Hồ Chí Minh khi về thăm và nói chuyện với công nhân năm 1957. Dưới chân tượng là hình ảnh người công nhân bị áp bức bởi chủ Pháp, như một lời nhắc nhở về một thời lầm than, nô lệ. Với những tư liệu quý báu, Bảo tàng Xi măng Việt Nam được TP.Hải Phòng công nhận là di tích lịch sử cách mạng.