Để thích ứng với chính sách thuế đối ứng từ Mỹ, Việt Nam cần triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, từ chính sách vĩ mô đến hành động cụ thể của doanh nghiệp.

Tăng minh bạch xuất xứ, rà soát chính sách thuế

Việc Mỹ áp dụng chính sách thuế đối ứng lên nhiều đối tác thương mại lớn trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đang mở ra những thay đổi đáng chú ý trong quan hệ kinh tế song phương. Đây không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để Việt Nam rà soát lại chiến lược phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh và củng cố vị thế trên thị trường toàn cầu.

Phát biểu tại Tọa đàm chính sách “Chính sách thuế quan đối ứng của Hoa Kỳ: Tác động và điều chỉnh chiến lược cho Việt Nam” do Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức sáng 8.5.2025, theo PGS.TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân, các giải pháp thích ứng của Việt Nam cần hướng đến bốn mục tiêu: giảm thiểu tác động tiêu cực của thuế đối ứng đến doanh nghiệp xuất khẩu, ổn định thị trường và chuỗi cung ứng nội địa, duy trì niềm tin của nhà đầu tư và đối tác quốc tế, và chuyển hóa khủng hoảng thành động lực cải cách, nâng cao năng lực cạnh tranh.

“Để đạt được các mục tiêu đó, trước tiên, Việt Nam cần xây dựng cơ chế kiểm soát và minh bạch nguồn gốc xuất xứ hàng hóa. Trong đó, đặc biệt phải minh chứng được tỷ lệ phần trăm giá trị xuất xứ trong nước và giá trị có nguồn gốc từ Trung Quốc hay ASEAN. Việc này nhằm giúp đàm phán đạt được mức thuế suất phù hợp, giúp doanh nghiệp tồn tại phát triển nhưng không đứt gãy chuỗi cung ứng”, PGS.TS Phan Hữu Nghị nhấn mạnh.

Một giải pháp quan trọng khác là rà soát chi tiết danh mục hàng hóa có thể cắt giảm thuế với Mỹ để hướng đến cân bằng thương mại. Cần gắn nội dung này với lợi thế so sánh của Việt Nam để hậu đàm phán không ảnh hưởng đến các thỏa thuận trước đó Việt Nam đã tham gia, và Việt Nam không bị kéo vào các vòng đàm phán thương mại với các đối tác thương mại lớn khác.

Trong ngắn hạn, Nhà nước cần hỗ trợ các doanh nghiệp và ngành nghề bị ảnh hưởng, vừa giúp doanh nghiệp vượt khó, vừa đảm bảo tăng trưởng năm 2025 là 8% và các năm sau. “Mức hỗ trợ cần tính toán để có thể bù đắp phần lớn thiệt hại sau khi bị áp thuế,” PGS.TS Phan Hữu Nghị nhận định.

Về phía các doanh nghiệp, PGS.TS Phan Hữu Nghị lưu ý: “Doanh nghiệp cần chủ động chứng minh xuất xứ hàng hóa, truy xuất chuỗi cung ứng. Đây cũng là vấn đề được Mỹ đề cao khi so sánh với Hàn Quốc và Nhật Bản trong quá trình đàm phán. Doanh nghiệp Việt Nam cũng từng bước cần đầu tư công nghệ chuyển đổi số, đa dạng hóa đầu vào, tránh những rủi ro về xuất xứ”.

Điều chỉnh chiến lược dài hạn, chọn ngành mũi nhọn

Đề cập đến việc điều chỉnh chính sách thương mại Việt Nam trong bối cảnh Hoa Kỳ áp thuế đối ứng, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Tạ Văn Lợi, Hiệu trưởng Trường Kinh doanh, Đại học Kinh tế Quốc dân, cho rằng: “Việt Nam cần rà soát lại nhóm hàng xuất siêu sang Hoa Kỳ và đàm phán làm giảm áp lực về thuế vào nhóm hàng này. Nhóm các mặt hàng của khối doanh nghiệp FDI xuất siêu cần rà soát chính sách về thuế, ưu đãi thuế với các ảnh hưởng từ việc áp đặt thuế mới; kiên quyết loại bỏ các doanh nghiệp nước ngoài đội lốt xuất siêu sang Hoa Kỳ, còn lại sẽ đảm bảo những ưu đãi về thuế đã cam kết và chia sẻ gánh nặng thuế nếu có thể.”

“Với nhóm các mặt hàng Việt Nam xuất siêu như dệt may, giày dép, đồ gỗ, thủy sản, cần phân tích rõ chuỗi giá trị Việt Nam được hưởng lợi với giá trị thuế mới. Việt Nam cần điều chỉnh chiến lược phát triển kinh tế toàn diện với tầm nhìn dài hạn, xác định rõ các ngành công nghiệp mũi nhọn để tập trung đầu tư. Trong tương lai, nhiều ngành nghề và dịch vụ đơn giản sẽ bị loại bỏ do việc chuyển đổi số và công nghệ robot, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI). Vì vậy, nên đề xuất chọn công nghệ bán dẫn, AI, phần mềm, kinh tế số, hạt nhân, vật liệu mới để mở cửa cho doanh nghiệp Hoa Kỳ vào Việt Nam”, ông Lợi nhấn mạnh.

Phó Giáo sư - Tiến sĩ Tạ Văn Lợi cũng đề xuất: “Việc khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển; thay đổi cách tiếp cận về quan hệ thương mại, đầu tư từ thế bị động sang chủ động và cần có sự cân bằng cả hai chiều, sẽ đạt lợi ích tối ưu hơn”.

https://laodong.vn/kinh-doanh/giu-thi-truong-my-doanh-nghiep-can-chu-dong-chung-minh-xuat-xu-hang-hoa-1503469.ldo

Lục Giang (BÁO LAO ĐỘNG)