Sáng 03/6/2019, tại trụ sở, Ủy ban Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi). Ông Ngô Sách Thực, Phó Chủ tịch Ủy ban TƯ MTTQ Việt Nam, ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐVN, Bùi Thị Hòa, Phó Chủ tịch TW Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đồng chủ trì Hội nghị. Tham gia Hội nghị có ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, ông Doãn Mậu Diệp, Thứ trưởng Bộ LĐTBXH và đại diện các tổ chức thành viên, các nhà nghiên cứu…

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ tịch, UBTƯ MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực cho biết, dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi) lần này gồm 17 chương, 221 điều, sửa đổi 171 điều trong tất cả các chương và có liên quan đến 14 chính sách lớn, là sự sửa đổi toàn diện Bộ luật Lao động 2012. Với vai trò là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, MTTQ Việt Nam trong những năm qua đã tổ chức nhiều hội nghị phản biện xã hội với sự tham gia, đóng góp ý kiến của nhiều chuyên gia, nhà khoa học, những nhà hoạt động thực tiễn, đại diện các tổ chức, thể hiện ý chí, nguyện vọng, trí tuệ của nhân dân trong việc tham gia xây dựng chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước…

Tại Hội nghị, thay mặt cơ quan soạn thảo, ông Nguyễn Văn Bình, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ LĐTBXH đã trình bày quan điểm, nguyên tắc sửa đổi và những nội dung mới trong Dự thảo Bộ luật Lao động đang được lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân và được kì họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV cho ý kiến.

Cần tính đến yếu tố bất bình đẳng và chịu chi phối trong quan hệ lao động

Phát biểu tại Hội nghị, TS Nguyễn Quang Minh, Trưởng Ban Dân chủ pháp luật, UBTƯ MTTQ Việt Nam cho rằng, dự thảo chưa tính đến yếu tố bất bình đẳng và chịu chi phối trong quan hệ lao động giữa một bên là người sử dụng lao động (thường là ở thế mạnh) và một bên là NLĐ (thường là ở thế yếu, phụ thuộc), nên đã thể hiện theo hướng cho hai bên tự thỏa thuận. Theo đó, ông đề nghị cần rà soát lại tất cả các quy định mang yếu tố thỏa thuận giữa hai bên, những quy định về quyền, quyền lợi của NLĐ thì Luật phải quy định bắt buộc, đó là trách nhiệm, nghĩa vụ của người sử dụng lao động, không nên để thỏa thuận.

Về phương án tăng tuổi nghỉ hưu, ông Phạm Hữu Nghị, Ủy viên Hội đồng tư vấn Dân chủ pháp luật đề xuất cơ quan soạn thảo cần tính toán để thiết kế những điều khoản quy định phù hợp với tính chất từng ngành nghề lao động, từng lĩnh vực, nhất là những khu vực lao động nặng nhọc, khó khăn.

Còn theo bà Đàm Thị Vân Thoa, Phó Trưởng Ban CSPL TƯ Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Chính phủ cần quy định rõ những nhóm đối tượng nào được nghỉ hưu sớm, nhóm đối tượng nào được nghỉ hưu muộn hơn. Như đối với nhóm lao động làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và một số công việc, nghề nghiệp đặc biệt có quyền nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn nhưng không quá 5 tuổi số với quy định tuổi nghỉ hưu chung. Đồng thời cần tiếp tục nghiên cứu nghỉ hưu cao hơn với một số nhóm lao động nữ là nguồn nhân lực chất lượng cao, tiềm năng cho các vị trí quản lý, các ngành khoa học.

Về việc thêm 1 ngày nghỉ cho người lao động, ông Phạm Hữu Nghị cho rằng, nên chọn ngày gia đình Việt Nam, hay ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc để người lao động có thêm một ngày nghỉ giữa năm thay vì chọn ngày 27/7.

Cần tính lương làm thêm theo lũy tiến

Góp ý vào vấn đề làm thêm giờ, bà Đàm Thị Vân Thoa đề xuất, việc tăng giờ làm thêm cần  tính toán kỹ tác động đối với NLĐ, nhất là lao động nữ, lao động ở những ngành nghề nặng nhọc, vì họ cần thời gian để tái tạo sức lao động, nghỉ ngơi, chăm lo gia đình.  Chính vì vậy, Luật cần quy định rõ những ngành nghề nào được làm thêm giờ cũng như quy định rõ cách tính lũy tiến tiền làm thêm giờ, bảo đảm NLĐ phải được bảo đảm quyền lợi khi làm thêm.

Trình bày về quan điểm của Tổng LĐLĐVN, bà Bùi Thị Thỏa, chuyên viên ban Quan hệ lao động cho biết: Qua thu thập ý kiến, phần lớn người lao động không mong muốn mở rộng khung thỏa thuận về giờ làm thêm so với quy định hiện tại mà đề xuất cần tập trung các giải pháp để nâng cao năng suất, tăng thu nhập cho người lao động.

Quy định về giờ làm thêm phải đặt trong mối quan hệ chặt chẽ với chính sách tiền lương của doanh nghiệp, bảo đảm quyền lợi của người lao động, tránh việc doanh nghiệp lợi dụng tăng giờ làm thêm để trả lương thấp, buộc người lao động không có sự lựa chọn nào ngoài việc phải “tự nguyện” làm thêm giờ mới có thu nhập để đủ trang trải cuộc sống.

Quang cảnh Hội nghị

Tổng LĐLĐVN đề nghị cần quy định chi trả tiền lương làm thêm giờ theo lỹ lũy tiến nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động, đồng thời, góp phần khắc phục tình trạng doanh nghiệp không tuyển dụng lao động phù hợp với quy mô và năng lực (để trốn tránh nghĩa vụ) mà huy động làm thêm giờ. Thực tế cho thấy, số giờ làm thêm tăng tỷ lệ thuận với lợi ích doanh nghiệp thu được; trong khi đó, người lao động dù tăng thu nhập nhưng lại phải đối mặt với nhiều nguy cơ và chi phí phát sinh từ việc làm thêm ngoài giờ như: chi phí tái tạo sức lao động, chăm sóc con cái, nguy cơ tai nạn lao động, bị quấy rối, bạo hành.

Về phương án “việc trả lương lũy tiến làm thêm giờ ở mức lương cao hơn”  thì “do hai bên thỏa thuận” là không khả thi. Bởi trong quan hệ lao động, người lao động luôn ở vị thế yếu hơn, đặt trong bối cảnh mất cân đối nghiêm trọng về cung - cầu lao động, trong khi đó năng lực thương lượng, thỏa thuận của người lao động hiện còn nhiều hạn chế do khách quan và chủ quan.

Bên cạnh đó, Tổng LĐLĐVN đề xuất, cùng với việc mở rộng khung thỏa thuận về thời giờ làm thêm, thì việc xem xét để giảm thời giờ làm việc bình thường của người lao động từ “48 giờ trong một tuần” xuống “44 giờ trong một tuần” vào thời điểm hiện nay là cần thiết và có cơ sở. Việc giảm thời gian làm việc bình thường sẽ đảm bảo hài hòa với các yếu tố sức khỏe, góp phần tăng thu nhập, việc làm cho người lao động, tạo động lực để doanh nghiệp cải tiến trang thiết bị, đổi mới quản trị doanh nghiệp, nâng cao năng suất lao động.

Các đại biểu cũng đã tham luận về nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, kịp thời, dễ tiếp nhận, dễ thực hiện đối với dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi); các nội dung về hợp động lao động; vấn đề giới; giải quyết tranh chấp lao động; quy định tổ chức đại diện của người lao động ở cơ sở; kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất trong dự thảo…

Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực khẳng định trên cơ sở ghi nhận ý kiến của đại diện NLĐ, người sử dụng lao động, các chuyên gia, nhà khoa học, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ tổng hợp gửi tới Ban soạn thảo để có thêm thông tin, ý kiến trong các tầng lớp nhân dân đối với những nội dung sửa đổi, nhất là những vẫn đề đang nhận được nhiều sự quan tâm của dư luận xã hội, từ đó tạo sự đồng thuận, tính khả thi của dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) trong thực tiễn cuộc sống.